Założycielką Żywego Różańca była Paulina Jaricot (1799-1862), córka francuskiego fabrykanta jedwabiu. Pierwszą jej inicjatywą było Dzieło Rozkrzewiania Wiary, stawiające sobie za cel wspieranie (w dużej części finansowe) misji katolickich.
W wieku 27 lat (1826 r.) Paulina Jaricot położyła podwaliny pod Żywy Różaniec, zrzeszenie liczące w chwili jej śmierci ok. 3 mln członków, które w roku 1827 otrzymało specjalne błogosławieństwo Ojca Świętego Leona XII. Paulina, podobnie jak w czasie realizacji pierwszej inicjatywy, gdy szukała pomocy finansowej dla misji katolickich, w swym kolejnym dziele poszukiwała dla nich wsparcia modlitewnego. W wizji założycielki członkowie Żywego Różańca mieli tworzyć grupy modlitewne wspierające działalność ewangelizacyjną i charytatywną Kościoła. Róże Żywego Różańca miały być zapleczem modlitewnym dla założonych przez nią dzieł. Tworzyła zatem grupy składające się z piętnastu osób, z których każda zobowiązała się codziennie odmówić dziesiątek różańca, rozważając wylosowaną co miesiąc tajemnicę. Członkowie piętnastek byli tak dobierani, aby w każdej znalazł się ktoś dobry, średni i tacy, którzy mają tylko samą dobrą wolę... Piętnaście węgielków, jeden tylko jest rozżarzony, trzy lub cztery częściowo, pozostałe zaś wcale. Zbliżcie je do siebie - a powstanie żar.
Pierwszym dokumentem papieskim, zatwierdzającym stowarzyszenie i nadającym odpusty, był list apostolski Grzegorza XVI Benedicentes (27.01.1832). Ten sam papież na temat Żywego Różańca wypowiadał się jeszcze w roku 1835, gdzie wyjaśniał, że jeżeli jedna lub kilka osób, należących do Róży, opuszcza odmówienie swej Tajemnicy, inni członkowie tej Róży odmawiający wyznaczoną im tajemnicę, łask odpustowych nie tracą (za: Ks. Franciszek Nowakowski, Unia Żywego Różańca, Włocławek 1931, s.70). Po nim oficjalnie zabrał głos Pius IX w liście apostolskim Quod iure hagreditario (7.08.1877), ustanawiając zasady organizacyjne Stowarzyszenia Żywego Różańca. Każdy z następnych papieży w oficjalnych dokumentach oraz nauczaniu wyjaśniał i podkreślał wagę tej modlitwy, zachęcając do jej rozwoju. Warto tutaj wspomnieć, że do czasu Leona XIII (+1903), 35 papieży wydało 135 listów apostolskich, zachęcając do odmawiania różańca. Papieże naszego stulecia czynią to jeszcze częściej. Ostatnim dokumentem papieskim jest list apostolski Rosarium Virginis Mariae z dn. 16.10.2002 r. Ojciec Święty Jan Paweł II zainicjował tym listem obchody Roku Różańca Świętego w całym Kościele (16.10.2002 - 16.10.2003 r.).
* zelator, zelatorka (łac. zelo - być gorliwym, zelus - gorliwy)